Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo ra những thay đổi đáng kể trên thị trường lao động toàn cầu. Mới đây, một báo cáo đã chỉ ra rằng ngành ngân hàng – tài chính – chứng khoán có thể cắt giảm tới 200.000 lao động trong vòng 3-5 năm tới do AI thay thế dần con người. Không chỉ ngành tài chính, lĩnh vực công nghệ cũng chứng kiến làn sóng 135.000 lập trình viên mất việc và nhu cầu tuyển dụng giảm 56%.
Trước thực trạng này, nhiều người đặt câu hỏi: AI đang giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi nhuận hay đang đẩy hàng triệu lao động vào tình trạng thất nghiệp?
AI đang thay đổi ngành ngân hàng như thế nào?
Theo tính toán của Business Insider (BI), đến năm 2027, ngành ngân hàng có thể gia tăng 12-17% lợi nhuận trước thuế, tương đương 180 tỷ USD, nhờ AI nâng cao năng suất.
Khảo sát của BI cũng cho thấy, các giám đốc ngân hàng dự định cắt giảm 3% lực lượng lao động, đặc biệt là các vị trí văn phòng, vận hành trung gian, phân tích, viết báo cáo – những công việc có tính chất lặp đi lặp lại và dễ bị thay thế.
Mảng dịch vụ khách hàng cũng đang có sự thay đổi lớn khi AI có thể tự động thu thập dữ liệu và cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng. Theo chuyên gia Tomasz Noetzel của BI: “Bất kỳ công việc ngân hàng nào có nhiệm vụ thường xuyên lặp đi lặp lại đều có nguy cơ bị AI thay thế. Tuy nhiên, AI không cướp hết việc làm mà thay vào đó là sự tái cấu trúc lực lượng lao động.”
Khảo sát tại các tập đoàn lớn như Citigroup, JPMorgan Chase và Goldman Sachs cho thấy ¼ số nhân viên cho rằng số lao động trong ngành sẽ giảm từ 5-10% do trí tuệ nhân tạo.
Mặc dù nhiều ngân hàng khẳng định AI giúp tăng năng suất thay vì sa thải nhân viên, nhưng thực tế lại cho thấy AI đang thay thế con người với tốc độ đáng báo động.
AI dần thay thế các lập trình viên truyền thống
Ngành công nghệ từng được xem là một trong những lĩnh vực an toàn nhất trước sự phát triển của AI, nhưng thực tế đang chứng minh điều ngược lại.
Theo New York Times (NYT), kể từ tháng 4/2023, khoảng 135.000 lao động ngành công nghệ và startup đã bị sa thải. Trong khi đó, báo cáo của CompTIA cho thấy số lượng bài đăng tuyển lập trình viên giàu kinh nghiệm đã giảm 56%, còn với lập trình viên mới, con số này giảm đến 67%.
Lý do chính là sự xuất hiện của các công cụ lập trình như ChatGPT, GitHub Copilot và AlphaCode của Google, giúp tự động hóa việc viết mã và tối ưu hóa code mà không cần đến lập trình viên.
Điển hình là câu chuyện của anh Florencio Rendon, một công nhân xây dựng quyết định học lập trình để có công việc ổn định. Tuy nhiên, sau khi tốt nghiệp khóa học lập trình, anh Rendon không thể tìm được bất kỳ buổi phỏng vấn nào. Điều này cho thấy thị trường lập trình viên đang ngày càng bão hòa do AI.
Theo Microsoft và LinkedIn, 66% giám đốc điều hành cho biết họ sẽ không thuê nhân viên nếu người đó không có kỹ năng về AI. Tuy nhiên, ngay cả họ cũng không biết chính xác những kỹ năng đó là gì.
“Con khỉ GPT” xu hướng mới đầy lo ngại
Một thuật ngữ mới đang xuất hiện trong ngành công nghệ: “Con khỉ GPT” (GPT Monkeys) – ám chỉ những lập trình viên bị giao các nhiệm vụ nhỏ và chỉ có thể hoàn thành với sự trợ giúp của AI.
Phó giáo sư Matt Beane tại Đại học California cho biết: “Các lập trình viên mới cần được đào tạo để phát triển, nhưng công việc giúp họ xây dựng chuyên môn đang bị AI lấy mất.”
Hệ quả là các lập trình viên thiếu kinh nghiệm khó có cơ hội thực hành, còn các công ty thì ưu tiên sử dụng AI hoặc tuyển dụng những kỹ sư phần mềm giàu kinh nghiệm hơn. Điều này khiến những người mới bước vào ngành gặp khó khăn trong việc tìm việc làm.
AI – Xu hướng không thể đảo ngược
Dù muốn hay không, sự phát triển của AI là không thể tránh khỏi. Các công ty đang đổ xô đầu tư vào AI để cắt giảm chi phí và tối ưu hóa lợi nhuận.
Theo Citigroup, 54% công việc trong ngành ngân hàng có nguy cơ bị tự động hóa, trong khi con số này ở ngành bảo hiểm là 48% và năng lượng là 43%.
CEO Sundar Pichai của Google cũng thừa nhận rằng hiện nay hơn ¼ mã nguồn mới của Google được tạo ra bởi AI.
Trong một nghiên cứu khác, AI đã giúp các lập trình viên tăng năng suất lên 20%, nhưng đồng thời giảm nhu cầu tuyển dụng nhân sự mới.
Người lao động cần làm gì để thích nghi trước làn sóng AI?
Trước làn sóng AI, người lao động cần thay đổi để không bị bỏ lại phía sau. Một số hướng đi có thể giúp thích nghi với sự thay đổi này:
- Học cách sử dụng thay vì sợ hãi nó: Lập trình viên có thể tận dụng AI để tăng năng suất thay vì coi nó là mối đe dọa.
- Nâng cao chuyên môn, tập trung vào các kỹ năng khó bị AI thay thế: Các vị trí yêu cầu tư duy sáng tạo, chiến lược và kỹ năng giải quyết vấn đề phức tạp sẽ có lợi thế hơn.
- Mở rộng kỹ năng sang các lĩnh vực liên quan: Ví dụ, lập trình viên có thể học thêm về quản lý dự án, phân tích dữ liệu hoặc an ninh mạng.
- Cập nhật xu hướng AI và công nghệ mới: Việc hiểu rõ AI hoạt động như thế nào sẽ giúp người lao động tìm ra cách tận dụng nó thay vì bị thay thế.
Dù AI có thể thay đổi cách chúng ta làm việc, nhưng con người vẫn có giá trị riêng mà máy móc không thể thay thế hoàn toàn. Cách duy nhất để tồn tại là học hỏi, thích nghi và tận dụng chính AI để nâng cao năng suất của mình. Hy vọng những chia sẻ của Fox.ai hữu ích với bạn!
