Ngành y tế đang đứng trước một cuộc cách mạng chưa từng có, và tâm điểm của sự thay đổi này chính là ứng dụng AI trong y tế. Từ những phòng khám nhỏ đến các bệnh viện đa khoa hàng đầu, AI không còn là khái niệm xa vời mà đã trở thành công cụ đắc lực, kiến tạo nên một tương lai y học chính xác, hiệu quả và nhân văn hơn. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết những ứng dụng cốt lõi và tiềm năng to lớn mà AI mang lại cho lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.
Ứng dụng AI trong y tế và trong chăm sóc sức khỏe
Những đột phá mới AI đang tạo ra những đột phá lớn trong ngành y tế, đặc biệt là trong các lĩnh vực chẩn đoán, điều trị và quản lý bệnh nhân. Các công nghệ như máy học (machine learning) và học sâu (deep learning) đang giúp các bác sĩ đưa ra quyết định chính xác hơn, nhanh chóng hơn và tiết kiệm chi phí.
Ứng dụng AI trong chẩn đoán và xét nghiệm
Một trong những ứng dụng nổi bật của AI trong y tế là hỗ trợ chẩn đoán bệnh. AI có thể phân tích dữ liệu y tế lớn một cách nhanh chóng và chính xác, giúp bác sĩ đưa ra quyết định kịp thời. Điển hình là CheXNet – một hệ thống AI sử dụng deep learning được Đại học Stanford (Mỹ) phát triển để phân tích hình ảnh X-quang ngực. Được huấn luyện trên 100.000 hình ảnh X-quang, CheXNet có khả năng phát hiện 14 loại bệnh lý, bao gồm cả viêm phổi, với độ chính xác đạt tới 95%, cao hơn nhiều chuyên gia y tế. Tương tự, tại Bệnh viện Đại học Son Llàtzer ở Mallorca, một thuật toán AI đã được triển khai để phát hiện sớm nhiễm trùng huyết, cho phép chẩn đoán sớm hơn tới 24 giờ với độ chính xác 96%, giúp giảm đáng kể tỷ lệ tử vong.
Bên cạnh đó, Zebra Medical Vision – một công ty khởi nghiệp của Israel chuyên về AI trong hình ảnh y tế, đã phát triển các giải pháp sử dụng thuật toán học sâu để phân tích hình ảnh y tế và phát hiện các tình trạng sức khoẻ khác nhau. Nền tảng của họ giúp các bác sĩ chẩn đoán các bất thường như bệnh động mạch vành, nốt phổi và xuất huyết não, thường phát hiện những vấn đề mà mắt thường có thể bỏ sót. Bằng cách tích hợp vào các quy trình chẩn đoán hiện có, các công cụ AI của Zebra cung cấp thông tin thời gian thực, tự động cảnh báo và ưu tiên các trường hợp, từ đó cải thiện độ chính xác trong chẩn đoán và rút ngắn thời gian điều trị.
Tiết kiệm chi phí
Theo Viện Brookings, AI có thể giúp ngân sách Mỹ tiết kiệm tới 900 tỷ USD, nhờ vào việc giảm áp lực lên hệ thống y tế và ngân sách quốc gia, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Các nhà kinh tế chỉ ra rằng AI có tiềm năng nâng cao độ chính xác trong chẩn đoán, từ đó cải thiện kết quả điều trị và giảm chi phí không cần thiết, đặc biệt là thông qua y học cá nhân hóa.
Cải thiện chất lượng chăm sóc bệnh nhân
AI đang góp phần giảm đáng kể rủi ro và nâng cao chất lượng chăm sóc. Tại Bệnh viện St. Michael’s ở Toronto, hệ thống cảnh báo dựa trên AI mang tên “CHARTWatch” đã giúp giảm 25% các trường hợp tử vong đột ngột trong phòng cấp cứu. Hệ thống này phân tích dữ liệu bệnh nhân theo thời gian thực để dự đoán nguy cơ tử vong, cho phép can thiệp kịp thời. Tương tự, Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) đang thử nghiệm một công cụ AI có khả năng dự đoán nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường loại 2 lên đến 13 năm trước khi bệnh xuất hiện, bằng cách phân tích các thay đổi tinh vi trong điện tâm đồ (ECG).
Tối ưu hóa quy trình bệnh viện
Công nghệ AI giúp tự động hóa và nâng cao hiệu quả các quy trình quản lý hành chính trong bệnh viện. Tại Trung tâm Ung bướu, Bệnh viện Vinmec Times City, việc tích hợp công nghệ AI từ nền tảng DrAid™ đã giúp giảm tới 80% thời gian xử lý hồ sơ y tế. Điều này không chỉ tăng hiệu suất làm việc mà còn cải thiện chất lượng dịch vụ chăm sóc bệnh nhân. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cũng đã thử nghiệm hệ thống AI với tỷ lệ chuyển đổi giọng nói thành văn bản chính xác lên đến gần 85%, giúp giảm nguy cơ sai sót do nhập liệu thủ công và tối ưu hóa quy trình làm việc của bác sĩ.
AI trong y tế thay đổi nền y tế Việt Nam
Robot hỗ trợ phẫu thuật
Câu chuyện của ông Trương Văn Doanh (90 tuổi, TPHCM) là một minh chứng sống động. Ông nhập viện trong tình trạng yếu liệt nửa người phải do xuất huyết não và đã bỏ lỡ “thời gian vàng”. Trước tình thế khẩn cấp, các bác sĩ tại Bệnh viện đa khoa Tâm Anh đã quyết định thực hiện phương pháp mổ não thức tỉnh với sự hỗ trợ của robot AI Modus V Synaptive. Theo BSCKII Chu Tấn Sĩ, phương thức này rất hiệu quả cho bệnh nhân lớn tuổi có nhiều bệnh nền, giảm nguy cơ phụ thuộc máy thở và các biến chứng sau mổ. Trong ca phẫu thuật, cánh tay robot di chuyển linh hoạt, giúp các bác sĩ quan sát và hút hết khối máu tụ, trong khi vẫn có thể nói chuyện với bệnh nhân để kiểm tra các chức năng thần kinh. Chỉ một tuần sau, ông Doanh đã hồi phục, tỉnh táo và có thể đi lại, nói chuyện.
Tại Bệnh viện Tuệ Tĩnh, AI và robot cũng được áp dụng trong điều trị các bệnh cơ xương khớp và phục hồi chức năng, kết hợp với y học cổ truyền. Robot giúp thu thập và phân tích các tín hiệu điện cơ từ bệnh nhân, từ đó tăng độ chính xác trong chẩn đoán và điều chỉnh quá trình phục hồi. Chúng cũng tạo ra các tín hiệu phản hồi âm thanh, hình ảnh và rung cơ bắp để hướng dẫn và khích lệ bệnh nhân tập luyện hiệu quả.
AI chẩn đoán, sàng lọc bệnh
Không chỉ trong phẫu thuật, AI cũng đang mang lại những thay đổi mạnh mẽ trong việc chẩn đoán và hỗ trợ y tế cộng đồng. Gần đây, Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam đã ứng dụng AI vào hoạt động sàng lọc bệnh cho hơn 1 triệu người dân, so sánh kết quả chẩn đoán giữa bác sĩ và AI để nâng cao hiệu quả. PGS.TS Đào Việt Hằng, Trung tâm Nội soi, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, khẳng định AI ngày càng được ứng dụng mạnh mẽ, giúp tầm soát các bệnh lý dễ dàng hơn, từ phim chụp X-quang, CT-Scanner đến các ứng dụng trên smartphone. AI không chỉ nhắc nhở bệnh nhân uống thuốc mà còn phân tích dữ liệu để phát hiện sớm dấu hiệu biến chứng, giúp người bệnh kết nối kịp thời với cơ sở y tế.
Giảm tải cho ngành y tế
TS.BS Nguyễn Đình Anh – Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ Y tế) cho biết, Việt Nam đang từng bước áp dụng AI vào hệ thống y tế, mặc dù còn nhiều thách thức về cơ sở hạ tầng. Các bệnh viện lớn như Bạch Mai, Chợ Rẫy, Bệnh viện K… đã sử dụng các hệ thống AI để phân tích hình ảnh y khoa và hỗ trợ chẩn đoán, giúp phát hiện sớm ung thư, bệnh tim mạch và thần kinh. Trong điều trị, Bệnh viện K, Bệnh viện Ung bướu TPHCM đã triển khai phần mềm IBM Watson for Oncology để hỗ trợ chẩn đoán và điều trị ung thư. AI cũng được áp dụng trong quản lý hồ sơ bệnh án điện tử và tối ưu hóa quy trình chăm sóc bệnh nhân, giúp dự đoán nhu cầu giường bệnh, quản lý thuốc men và điều phối lịch khám chữa bệnh hiệu quả hơn.
Ngành chăm sóc sức khỏe được hưởng lợi từ việc sử dụng AI
Có nhiều cách khác nhau mà AI có thể được sử dụng trong chăm sóc sức khỏe. Một trong số đó là thông qua việc sử dụng các thuật toán học máy để dự đoán diễn biến bệnh và xác định các phương pháp điều trị mới. Việc sử dụng AI trong chăm sóc sức khỏe có khả năng cách mạng hóa cách thức cung cấp dịch vụ, và các giải pháp chăm sóc sức khỏe trong tương lai sẽ phụ thuộc nhiều vào AI. Bên cạnh đó, AI cũng giúp theo dõi lâu dài các bệnh lý mãn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường và hỗ trợ điều chỉnh liều thuốc phù hợp. Việc sử dụng nhận dạng giọng nói và văn bản sẽ tăng lên trong các lĩnh vực như giao tiếp với bệnh nhân và ghi chú lâm sàng, làm hồ sơ bệnh án.
Cơ hội và thách thức trong việc ứng dụng ai trong y tế
Cơ hội
- Tối ưu hóa quy trình và giảm chi phí: Các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân trong ngành y tế có thể tận dụng các công nghệ AI để tự động hóa các tác vụ lặp lại, từ quản lý hồ sơ bệnh án đến lên lịch hẹn, giúp giảm đáng kể chi phí vận hành và tăng hiệu quả.
- Nâng cao trải nghiệm khách hàng: AI giúp cá nhân hóa dịch vụ chăm sóc sức khỏe, từ việc cung cấp thông tin y tế chính xác, nhanh chóng đến việc hỗ trợ bệnh nhân theo dõi sức khỏe tại nhà, tạo ra trải nghiệm liền mạch và hài lòng hơn.
- Mở rộng cơ hội hợp tác và phát triển: Việc áp dụng AI khuyến khích sự hợp tác giữa các tổ chức y tế và các công ty công nghệ. Điều này không chỉ giúp phát triển các giải pháp phần mềm y tế tiên tiến mà còn tạo ra một hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe hiện đại, nâng cao năng lực cạnh tranh.
Thách thức
- Bảo mật và quyền riêng tư dữ liệu: Việc bảo vệ thông tin cá nhân của bệnh nhân là mối quan tâm hàng đầu. Khi các mô hình AI thường được sở hữu và kiểm soát bởi các tổ chức tư nhân, nguy cơ rò rỉ dữ liệu hoặc lạm dụng thông tin cá nhân có thể xảy ra.
- Chất lượng và khả năng tiếp cận dữ liệu: AI yêu cầu một lượng lớn dữ liệu chất lượng cao để hoạt động hiệu quả. Tuy nhiên, việc thu thập, xử lý và đảm bảo tính chính xác của dữ liệu y tế vẫn là một bài toán khó khăn, đặc biệt khi dữ liệu có thể không đồng nhất hoặc thiếu sót.
- Độ tin cậy và tính minh bạch của AI: Mặc dù AI mang lại nhiều lợi ích, việc đảm bảo các mô hình hoạt động chính xác trong mọi tình huống lâm sàng phức tạp vẫn là một thách thức. Sự thiếu minh bạch trong cách thức AI đưa ra quyết định cũng là một rào cản, khiến các bác sĩ và bệnh nhân khó tin tưởng hoàn toàn.
- Thiếu hụt nhân lực và nguồn lực: Việc triển khai AI đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các chuyên gia y tế và công nghệ. Tuy nhiên, hiện nay còn thiếu đội ngũ nhân lực có đủ kiến thức và kỹ năng để tích hợp và vận hành các hệ thống AI phức tạp. Hạn chế về nguồn lực tài chính cũng là một rào cản lớn đối với nhiều cơ sở y tế.
FOXAi nhận định rằng: AI đang tạo ra những thay đổi sâu rộng trong ngành y tế, từ việc cải thiện chẩn đoán đến tối ưu hoá quy trình điều trị và chăm sóc bệnh nhân. Với những lợi ích rõ ràng và tiềm năng phát triển mạnh mẽ, AI không chỉ giúp nâng cao chất lượng dịch vụ mà còn giảm chi phí chăm sóc sức khoẻ. Đối với các doanh nghiệp lớn trong ngành y tế, việc áp dụng các ứng dụng AI trong y tế là một yếu tố then chốt để phát triển bền vững và nâng cao khả năng cạnh tranh trong kỷ nguyên số. AI sẽ không thay thế hoàn toàn vai trò của bác sĩ và chuyên gia y tế, nhưng sẽ trở thành một công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp tăng cường khả năng chẩn đoán và điều trị, từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho toàn bộ cộng đồng.
