Ứng dụng giải pháp cho vay số hóa tích hợp AI

Quy trình cho vay truyền thống, vốn là một chuỗi các hành động từ tìm kiếm, phân tích, thẩm định khách hàng đến giải ngân và thu nợ, đang trải qua một cuộc cách mạng sâu sắc. Trong bối cảnh ngành ngân hàng Việt Nam đẩy mạnh chuyển đổi số theo Chỉ thị 02/CT-NHNN và hành lang pháp lý ngày càng hoàn thiện với sự ra đời của Thông tư 06/2023, việc triển khai giải pháp cho vay số hóa không chỉ là xu hướng mà đã trở thành yếu tố sống còn để tăng cường năng lực cạnh tranh. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết, dựa trên các nghiên cứu và thực tiễn, về cách số hóa quy trình cho vay, đặc biệt là sự kết hợp với Trí tuệ nhân tạo (AI), đang tái định hình hoàn toàn ngành tài chính.

Giải pháp cho vay số hóa là gì? Công thức “3-1-0”  là gì?

Số hóa quy trình cho vay là việc sử dụng dữ liệu kỹ thuật số và các thuật toán nâng cao để tự động hóa toàn bộ giao dịch tín dụng, từ thẩm định, giải ngân, thu nợ cho đến dịch vụ khách hàng. Mục tiêu là cải thiện độ chính xác, tăng hiệu quả và mở rộng quy mô hoạt động cho vay.

Với phần mềm quản lý vòng đời khoản vay (loan lifecycle management) và khởi tạo khoản vay (loan origination) phù hợp, toàn bộ quy trình trở nên mượt mà, ít lỗi do con người, nhanh hơn và mang lại sự hài lòng cho cả hai bên.

Theo Tập đoàn tư vấn Boston (2018), cho vay số trên toàn cầu được biết đến với công thức 3-1-0:

• 3 phút để ra quyết định tín dụng.
• 1 phút để chuyển tiền vào tài khoản khách hàng.
• 0 cần sự can thiệp của con người.

Mô hình này không chỉ là làm những việc cũ tốt hơn, mà là tạo ra những giá trị hoàn toàn mới. Nó dựa trên ba thành phần cốt lõi (Accion, 2018):

1. Sử dụng các kênh kỹ thuật số: Tương tác với khách hàng qua ứng dụng, website.
2. Sử dụng dữ liệu số hóa: Phân tích dữ liệu để đưa ra quyết định tín dụng.
3. Tập trung vào trải nghiệm khách hàng: Thiết kế hành trình vay vốn liền mạch, cá nhân hóa.

Tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào 4 giai đoạn cốt lõi của quy trình cho vay

AI là động cơ chính giúp giải pháp cho vay số hóa trở nên thông minh và hiệu quả. Dưới đây là vai trò chi tiết của AI trong từng giai đoạn.

Giai đoạn 1: Tiếp cận và định danh khách hàng (Acquisition)

Mục tiêu là tiếp cận khách hàng tiềm năng một cách hiệu quả và xác thực danh tính nhanh chóng.

• Kênh tiếp cận đa dạng: Ngân hàng sử dụng kết hợp các kênh tiếp thị kỹ thuật số như SMS, biểu ngữ trực tuyến, mô hình SCQ (Phân tích tình huống – Vấn đề – Đặt câu hỏi), và các chiến dịch quảng cáo trên mạng xã hội.
• Tương tác thông minh 24/7: Khách hàng có thể được tư vấn từ xa qua tổng đài viên hoặc các dịch vụ chatbot do AI cung cấp, đảm bảo hỗ trợ liên tục.
• eKYC – Định danh không cần gặp mặt: Công nghệ eKYC cho phép ngân hàng truy cập vào hồ sơ đã được xác minh của chính phủ hoặc khu vực tư nhân để xác thực thông tin khách hàng. Điều này loại bỏ hoàn toàn yêu cầu khách hàng phải đến ngân hàng, giúp tăng hiệu quả và cung cấp nguồn thông tin chất lượng cao để đánh giá tín nhiệm.
• Hợp tác “giàu dữ liệu”: Một chiến lược hiệu quả là cộng tác với bên thứ ba “giàu dữ liệu” như các nhà điều hành thương mại điện tử để có quyền truy cập vào bộ dữ liệu người dùng khổng lồ của họ.

Giai đoạn 2: Phân tích và phê duyệt (Analysis & Approval)

Đây là giai đoạn AI phát huy sức mạnh vượt trội nhất, biến dữ liệu thành quyết định.

Phân tích dữ liệu nâng cao: Thay vì chỉ dựa vào báo cáo tín dụng truyền thống, các thuật toán AI phân tích dữ liệu nâng cao và dữ liệu thay thế (alternative data) như:

• Giao dịch kỹ thuật số: Lịch sử thanh toán cho nhà cung cấp, thanh toán trên sàn thương mại điện tử, thanh toán di động.
• Thông tin truyền thông xã hội: Hành vi, mối quan hệ trên mạng xã hội.

Ra quyết định tức thì: Các thuật toán biến dữ liệu thành điểm số đánh giá khả năng và thiện chí trả nợ. Quyết định được đưa ra chỉ trong một phần nghìn giây, rút ngắn thời gian phản hồi xuống một nửa và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Học máy lặp lại (Iterative Machine Learning): Để liên tục cải thiện độ chính xác, hầu hết các thuật toán nâng cao đều sử dụng phương pháp học máy. Mô hình sẽ tự động “học” từ kết quả của các khoản vay trước đó để đưa ra quyết định ngày càng tốt hơn.

Giai đoạn 3: Giải ngân và thu nợ (Disbursement & Collection)

Quá trình luân chuyển dòng tiền được tự động hóa hoàn toàn qua các kênh số.

• Kênh thanh toán không dùng tiền mặt: Ngân hàng giải ngân và thu nợ qua tài khoản ngân hàng, ví di động, tài khoản thương mại điện tử. Điều này tạo ra một lộ trình kiểm toán rõ ràng, giảm nguy cơ gian lận và cải thiện hiệu quả kinh doanh.
• Giải ngân siêu tốc: Khoản vay có thể được giải ngân ngay lập tức, cho phép khách hàng nhận tiền chỉ trong vài giây sau khi được phê duyệt.
• Thu nợ thuận tiện: Khách hàng thực hiện trả góp hàng tháng bằng các thao tác đơn giản trên chính ứng dụng đã dùng để vay. Điều này tạo sự linh hoạt cho khách hàng và giúp ngân hàng dễ dàng theo dõi hành trình vay nợ.

Giai đoạn 4: Tập hợp dữ liệu và quản lý khách hàng (Data Aggregation & Management)

Dữ liệu là tài sản quý giá nhất trong kỷ nguyên số, và giải pháp cho vay số hóa giúp khai thác nó triệt để.

Loại bỏ các bước thủ công: Việc kết hợp dữ liệu lớn với các quy tắc quyết định tự động giúp loại bỏ nhiều bước thủ công, mang lại lợi ích kép:

• Hiệu quả và độ chính xác cao hơn khi xử lý hồ sơ.
• Quyết định nhanh hơn và chất lượng tốt hơn.
• Chuyên môn của con người được tập trung vào các nhiệm vụ có giá trị cao.

Tạo vòng lặp tương tác tích cực: Ngân hàng sử dụng dữ liệu để thiết kế trải nghiệm trực quan và cá nhân hóa. Điều này khuyến khích khách hàng tương tác nhiều hơn trên kênh số, từ đó làm giàu thêm nguồn dữ liệu.

Chăm sóc chủ động: Thông qua ứng dụng, ngân hàng có thể gửi tin nhắn sản phẩm, nhắc lịch trả nợ tới từng đối tượng, đồng thời khách hàng có thể dễ dàng truy cập và nhận hỗ trợ 24/7.

Lợi ích vượt trội của giải pháp cho vay số hóa tích hợp AI

Việc chuyển đổi sang mô hình cho vay số mang lại lợi ích toàn diện, rõ ràng cho cả ngân hàng và người đi vay.

Đối với ngân hàng

• Tối ưu hóa hiệu quả và độ chính xác: Tự động hóa giúp loại bỏ các bước thủ công rườm rà, giảm thiểu sai sót do con người khi xử lý hồ sơ, và giải phóng nhân sự để tập trung vào các nhiệm vụ có giá trị cao hơn.
• Ra quyết định tín dụng chất lượng hơn: Các thuật toán AI và Học máy phân tích đa dạng nguồn dữ liệu, giúp đưa ra các quyết định phê duyệt nhanh hơn, chính xác hơn và hỗ trợ tốt hơn cho các mục tiêu kinh doanh của ngân hàng.
• Giảm thiểu rủi ro và gian lận: Các kênh thanh toán không dùng tiền mặt tạo ra một lộ trình kiểm toán rõ ràng, minh bạch, giúp giảm thiểu đáng kể nguy cơ gian lận trong quá trình giải ngân và thu nợ.
• Mở rộng quy mô với chi phí thấp: Dễ dàng tiếp cận và phục vụ một lượng lớn khách hàng trên toàn quốc mà không cần đầu tư tốn kém vào việc mở rộng mạng lưới chi nhánh vật lý.

Đối với khách hàng

• Tốc độ và sự tiện lợi vượt trội: Khách hàng có thể đăng ký vay mọi lúc mọi nơi, được phê duyệt trong vài phút và nhận tiền giải ngân gần như ngay lập tức chỉ với một chiếc điện thoại thông minh.
• Trải nghiệm liền mạch và cá nhân hóa: Toàn bộ hành trình từ đăng ký, theo dõi đến trả nợ đều được thực hiện trên một ứng dụng duy nhất, được thiết kế trực quan và cá nhân hóa theo nhu cầu của từng người.
• Minh bạch và chủ động: Dễ dàng truy cập đề xuất khoản vay, theo dõi lịch trình trả nợ chi tiết và nhận được sự trợ giúp 24/7 khi có nhu cầu.
• Tăng cơ hội tiếp cận vốn: Các phương pháp chấm điểm tín dụng thay thế giúp những khách hàng có ít lịch sử tín dụng truyền thống cũng có cơ hội được tiếp cận các khoản vay hợp pháp.

Các ngân hàng tiên phong và sản phẩm nổi bật

Cuộc đua số hóa quy trình cho vay không còn là cuộc đua ngầm mà đã trở thành một mặt trận cạnh tranh sôi nổi và công khai giữa các ngân hàng tại Việt Nam. Mỗi khối ngân hàng, với thế mạnh riêng, đang triển khai những chiến lược rất cụ thể để chiếm lĩnh thị trường và mang lại trải nghiệm ưu việt cho khách hàng.

Khối ngân hàng tư nhân

Với lợi thế về sự năng động và khả năng ra quyết định nhanh, các ngân hàng tư nhân đang dẫn đầu trong việc tung ra các sản phẩm cho vay trực tuyến hoàn chỉnh. SHB là một ví dụ điển hình cho sự tiên phong này, khi không chỉ số hóa một phần mà đã xây dựng một hệ sinh thái sản phẩm “end-to-end” (từ đầu đến cuối), nơi khách hàng có thể hoàn tất mọi thủ tục trên kênh online:

• Mở tài khoản eKYC: Đây là bước đi nền tảng, cho phép ngân hàng định danh khách hàng từ xa một cách an toàn, mở ra cánh cửa cho mọi giao dịch số hóa sau này mà không cần khách hàng phải đặt chân đến quầy.
• Vay cầm cố sổ tiết kiệm online: Sản phẩm này giải quyết nhu cầu vốn đột xuất của khách hàng một cách tức thì. Thay vì phải đến ngân hàng làm thủ tục tất toán sổ tiết kiệm trước hạn (mất lãi suất), khách hàng có thể thế chấp sổ tiết kiệm online của mình và nhận tiền giải ngân ngay lập tức, mọi lúc mọi nơi.
• Thấu chi Online & Mở thẻ tín dụng phê duyệt trước: Đây là những giải pháp tín dụng không cần tài sản đảm bảo, được phê duyệt dựa trên thuật toán phân tích dữ liệu. Khách hàng đủ điều kiện có thể được cấp một hạn mức chi tiêu linh hoạt hoặc một chiếc thẻ tín dụng chỉ sau vài phút đăng ký, loại bỏ hoàn toàn các thủ tục chứng minh thu nhập phức tạp.

Để vận hành trơn tru những sản phẩm ưu việt này (đăng ký dưới 1 phút, hoạt động 24/7), SHB đã đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống lõi là Khởi tạo khoản vay (RLOS – Retail Loan Origination System). Đây được xem là “bộ não” của quy trình, giúp tự động hóa việc tiếp nhận, thẩm định và phê duyệt hồ sơ, đảm bảo tính chính xác, thông suốt và rút ngắn tối đa thời gian chờ đợi của khách hàng.

Khối ngân hàng nhà nước

Các “ông lớn” ngân hàng nhà nước, với lợi thế về quy mô và nguồn vốn, cũng đang chuyển mình mạnh mẽ, xem số hóa là công cụ không thể thiếu để thực thi vai trò chủ lực trong việc cung cấp vốn cho nền kinh tế.

• BIDV thể hiện tầm nhìn toàn diện khi ứng dụng công nghệ vào toàn bộ vòng đời khoản vay. Điều này có nghĩa là từ lúc khách hàng (cá nhân hay doanh nghiệp) nộp hồ sơ vay trực tuyến, đến khâu thẩm định, ký hợp đồng điện tử, giải ngân tự động và cuối cùng là quản lý, theo dõi khoản vay trên ứng dụng, tất cả đều nằm trong một luồng xử lý số hóa, hướng tới tự động hóa ở mức độ sâu nhất.
• Vietcombank và Agribank lại cho thấy một cách tiếp cận chiến lược khác: sử dụng số hóa làm “đường cao tốc” để vận chuyển các gói tín dụng khổng lồ. Việc Vietcombank tung ra các gói vay lãi suất siêu ưu đãi hay Agribank dành hơn 100.000 tỷ đồng vốn cho khách hàng không thể thực hiện hiệu quả nếu chỉ dựa vào hệ thống chi nhánh vật lý. Quy trình số hóa chính là phương tiện giúp các ngân hàng này tiếp nhận và xử lý hàng triệu hồ sơ vay một cách hiệu quả, giảm tải cho hệ thống, đảm bảo nguồn vốn ưu đãi đến tay đúng đối tượng một cách nhanh chóng nhất.

Số hóa hiện thực hóa chủ trương Chính Phủ

Việc các ngân hàng đồng loạt đẩy mạnh cho vay số hóa không chỉ là một chiến lược kinh doanh nhằm gia tăng lợi nhuận, mà sâu xa hơn, đây là một hành động cụ thể và thiết thực nhằm thực thi các chỉ đạo điều hành kinh tế vĩ mô của Chính phủ, tiêu biểu như Công điện số 18/CĐ-TTg về điều hành tăng trưởng tín dụng.

Số hóa được xem là một giải pháp kép mang lại lợi ích cộng hưởng:

1. Về phía ngân hàng: Tối ưu hóa quy trình cấp tín dụng bằng công nghệ giúp các ngân hàng tiết giảm chi phí vận hành một cách đáng kể (chi phí nhân sự, giấy tờ, mặt bằng). Chi phí đầu vào giảm chính là cơ sở vững chắc để ngân hàng mạnh dạn giảm lãi suất cho vay ra thị trường, trực tiếp hỗ trợ người dân và doanh nghiệp theo đúng chủ trương của Chính phủ.
2. Về phía người dân và doanh nghiệp: Số hóa đã phá bỏ những rào cản truyền thống trong việc tiếp cận vốn. Thay vì các thủ tục phức tạp và thời gian chờ đợi kéo dài, giờ đây doanh nghiệp và người dân có thể tiếp cận nguồn vốn tín dụng ưu đãi một cách thuận lợi, nhanh chóng và minh bạch hơn.

Như vậy, có thể thấy rõ một mối quan hệ cộng sinh: Chính phủ đưa ra định hướng, các ngân hàng thương mại sử dụng công cụ “chuyển đổi số” để hiện thực hóa định hướng đó một cách hiệu quả. Lãnh đạo của SHB và Agribank đều đã khẳng định điều này. Do đó, chuyển đổi số trong quy trình tín dụng không còn là một lựa chọn, mà đã trở thành một công cụ đắc lực, một “cánh tay nối dài” giúp ngành ngân hàng thực hiện tốt nhất vai trò huyết mạch của nền kinh tế, góp phần quan trọng vào mục tiêu tăng trưởng chung của đất nước.

Việc áp dụng giải pháp cho vay số hóa tích hợp AI không còn là một lựa chọn mà là một yêu cầu tất yếu đối với các ngân hàng thương mại Việt Nam. Đây không chỉ là việc nâng cấp công nghệ, mà là một cuộc tái cấu trúc toàn diện về tư duy, quy trình và cách thức tương tác với khách hàng. Bằng cách xây dựng một lộ trình bài bản và tận dụng sức mạnh của công nghệ, các ngân hàng có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững, đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của khách hàng và dẫn đầu trong kỷ nguyên tài chính số.

Một trong những giải pháp nổi bật trên thị trường hiện nay là FOX – LOS do FOXAi phát triển. Đây không chỉ là một phần mềm, mà là một giải pháp toàn diện được thiết kế để tự động hóa toàn bộ quy trình cấp tín dụng, từ khâu tiếp nhận hồ sơ ban đầu, chấm điểm tín dụng tự động, cho đến bước giải ngân cuối cùng.

Với FOX – LOS, các ngân hàng và tổ chức tài chính có thể:

• Tối ưu hóa quy trình: Giảm thiểu các bước thủ công, loại bỏ sai sót và rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ từ vài ngày xuống chỉ còn vài phút.
• Tiết kiệm chi phí: Cắt giảm chi phí vận hành, chi phí nhân sự tham gia vào các khâu lặp đi lặp lại.
• Nâng cao trải nghiệm khách hàng: Mang đến một hành trình vay vốn liền mạch, minh bạch và nhanh chóng, tăng cường sự hài lòng và lòng trung thành của khách hàng.

Nhờ được xây dựng trên nền tảng công nghệ tiên tiến và khả năng tích hợp hoàn hảo vào hệ thống lõi (core banking) sẵn có, giải pháp FOX – LOS mang lại sự chính xác, linh hoạt và hiệu quả vượt trội, giúp các tổ chức tài chính nhanh chóng triển khai các sản phẩm cho vay số ra thị trường.

Để tìm hiểu sâu hơn về cách một hệ thống LOS có thể thay đổi hoạt động cho vay của bạn, LIÊN HỆ ngay với FOXAi để nhận tư vấn miễn phí và khám phá giải pháp tối ưu cho doanh nghiệp!