Một chiến lược quản trị chuỗi cung ứng bài bản không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, kiểm soát dòng hàng hóa và dữ liệu mà còn nâng cao khả năng thích ứng, dự báo và đáp ứng nhu cầu khách hàng. Trong bài viết dưới đây, FOXAi sẽ giúp bạn hiểu rõ chiến lược quản trị chuỗi cung ứng là gì? Vai trò trong hoạt động doanh nghiệp cũng như cách thức triển khai hiệu quả trong kỷ nguyên số.
Chiến lược quản trị chuỗi cung ứng là gì?
Chiến lược quản trị chuỗi cung ứng (Supply Chain Management) là một kế hoạch tổng thể, có tính dài hạn được thiết lập để quản lý và tối ưu hóa toàn bộ dòng chảy vật chất, thông tin và tài chính qua mọi giai đoạn của chuỗi giá trị. Kế hoạch này của doanh nghiệp bắt đầu từ việc tìm nguồn cung ứng nguyên liệu đầu vào, qua quá trình sản xuất, lưu kho, vận chuyển và cuối cùng là phân phối đến tay người tiêu dùng cuối cùng.
Chiến lược quản trị chuỗi cung ứng khác biệt hoàn toàn so với logistics vận hành ở mục tiêu và phạm vi. Logistics tập trung vào dòng chảy vật chất từ điểm A đến điểm B, nhằm giảm thiểu chi phí vận tải và tối ưu kho hàng. Trong khi đó, chiến lược quản trị chuỗi cung ứng tập trung vào việc tạo ra giá trị toàn chuỗi, hướng tới hai mục tiêu chính là: Tối ưu hóa hiệu suất nhằm đạt được vị thế dẫn đầu về chi phí hoặc tối ưu hóa tốc độ/linh hoạt nhằm tạo ra sự khác biệt và khả năng đáp ứng thị trường nhanh chóng.
Vai trò của chiến lược quản trị chuỗi cung ứng
Chiến lược SCM hiện đại được coi là động lực kép, vừa thúc đẩy hiệu suất chi phí, vừa gia tăng tốc độ đáp ứng thị trường, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp.
Đẩy mạnh hiệu quả tài chính và vận hành
Vai trò cơ bản của chiến lược SCM là tối ưu hóa chi phí tổng thể. SCM giúp quản lý quá trình sản xuất, vận chuyển và lưu trữ một cách hiệu quả. Điều này bao gồm việc quản lý tồn kho tinh gọn thông qua việc sử dụng các phương pháp như dự báo nhu cầu chính xác, quản lý chu kỳ tồn kho và tối ưu hóa quy trình đặt hàng để tránh cạn kiệt hàng hóa hoặc tồn kho dư thừa.
Thông qua việc tối ưu hóa quy trình sản xuất và tìm kiếm các nhà cung cấp có chi phí hợp lý , chiến lược quản trị chuỗi cung ứng giúp trực tiếp giảm chi phí giá thành sản phẩm, từ đó cải thiện lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp. Hơn nữa, việc tối giản hóa thời gian và khoảng cách trong chuỗi cung ứng, chẳng hạn như tối ưu hóa tuyến đường vận chuyển và hoạch định chiến lược phân phối giúp rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường và cải thiện vòng cung ứng đơn hàng.
Củng cố lợi thế cạnh tranh và chất lượng dịch vụ
Vai trò chiến lược của SCM nằm ở khả năng nâng cao sự thích ứng của doanh nghiệp. Chiến lược SCM cho phép doanh nghiệp nhanh chóng tăng tốc hoặc chậm lại toàn bộ chuỗi cung ứng theo biến động của thị trường, ưu tiên yếu tố tốc độ và thời gian khi cần thiết. Khả năng đáp ứng này là chìa khóa để đảm bảo dịch vụ khách hàng vượt trội.
Khi được thực thi hiệu quả, SCM đảm bảo hàng hóa được giao đúng thời điểm, đúng số lượng (On-Time In Full – OTIF). Điều này cho phép doanh nghiệp phản ứng nhanh với nhu cầu mới, cung cấp các sản phẩm đa dạng đi kèm với chất lượng dịch vụ tốt nhất, từ đó củng cố vị thế trên thị trường.
Việc đảm bảo tuân thủ chất lượng và thời gian thường đòi hỏi phát sinh chi phí lớn. Do đó, chiến lược quản trị chuỗi cung ứng được thiết kế nhằm giúp giải quyết mâu thuẫn này bằng cách xác định rõ ràng nơi nào nên ưu tiên tốc độ (chấp nhận chi phí cao hơn) và nơi nào nên ưu tiên hiệu quả. Đồng thời, các chiến lược quản trị rủi ro dài hạn, bao gồm cả việc xem xét các yếu tố bền vững như phát triển hệ thống sản xuất xanh, giảm tổn hại môi trường , giúp doanh nghiệp giảm thiểu và cải thiện quy trình giảm thiểu rủi ro, bảo vệ chuỗi giá trị khỏi các cú sốc bên trong và bên ngoài.
Các mô hình chiến lược quản trị chuỗi cung ứng phổ biến
Việc lựa chọn mô hình chiến lược quản trị chuỗi cung ứng nhằm định hình cấu trúc vận hành và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Ba mô hình phổ biến nhất hiện nay bao gồm Lean, Agile và Leagile (Hybrid).
Chuỗi cung ứng tinh gọn (Lean Supply Chain)
Tư duy Lean tập trung vào việc loại bỏ mọi sự lãng phí, tinh gọn hóa quy trình và tối ưu hóa chi phí. Mục tiêu chủ đạo của mô hình này là đạt được hiệu suất và hiệu quả kinh tế theo quy mô.
Mô hình Lean phù hợp nhất trong môi trường có khối lượng sản phẩm cao và nhu cầu thị trường ổn định, dễ dự đoán. Mô hình này thường hoạt động theo nguyên tắc sản xuất Đẩy, trong đó hàng hóa được sản xuất dựa trên dự báo dài hạn, sau đó được đẩy vào kênh phân phối.
Chuỗi cung ứng linh hoạt (Agile Supply Chain)
Ngược lại, tư duy Agile ưu tiên sự linh hoạt và khả năng phản ứng nhanh chóng trước biến động của thị trường. Mục tiêu chính là khả năng đáp ứng và tốc độ.
Mô hình Agile thích hợp cho các ngành có sự đa dạng sản phẩm lớn, khối lượng nhỏ và nhu cầu thị trường biến động mạnh. Cơ chế vận hành chính là sản xuất Kéo, chỉ sản xuất hoặc tùy chỉnh sản phẩm khi có đơn đặt hàng hoặc dự báo nhu cầu trong thời gian ngắn, ưu tiên yếu tố tốc độ và thời gian.
Chuỗi cung ứng lai (Leagile/Hybrid Supply Chain)
Mô hình Leagile ra đời để giải quyết những hạn chế của Lean và Agile, đặc biệt khi doanh nghiệp đối mặt với cả khối lượng sản phẩm cao và sự đa dạng lớn, hoặc trong các ngành có tính biến động theo mùa vụ. Leagile kết hợp Lean để duy trì hiệu quả và tối ưu chi phí vận hành cơ bản, đồng thời sử dụng Agile để phản ứng nhanh với các biến động của nhu cầu.
Cách thức triển khai chiến lược quản trị chuỗi cung ứng hiệu quả
Bước 1: Làm rõ tầm nhìn của doanh nghiệp
Bước đầu tiên là hiểu rõ điều mà doanh nghiệp muốn trở thành hay đạt được trong tương lai. Việc xác định tầm nhìn có ảnh hưởng lớn đến việc xác định chiến lược SCM. Ví dụ, nếu tầm nhìn là thống lĩnh thị trường với sản phẩm đa dạng và chất lượng dịch vụ tốt nhất, chiến lược SCM phải chú trọng vào chức năng vận hành và Logistics để đảm bảo hàng hóa được giao đúng tiến độ và chất lượng.
Bước 2: Xác định các nhiệm vụ then chốt
Ở bước này, cần xác định những cách thức cụ thể mà doanh nghiệp sẽ triển khai để đạt được tầm nhìn. Nhiệm vụ phải làm rõ chiến lược cho:
- Sản phẩm: Phân loại sản phẩm, chiến lược phát triển cho từng nhóm.
- Thị trường: Nắm rõ phân khúc, thị trường tiêu thụ lớn nhất, và chiến lược xây dựng hệ thống phân phối.
- Hoạt động: Quyết định chiến lược cho Nghiên cứu và Phát triển (R&D), Hoạt động Sản xuất (Production) (tinh gọn, nhanh nhẹn, hay xanh), và Phân phối (Distribution) (mở rộng hay hiện đại hóa).
Bước 3: Xác định lợi thế cạnh tranh
Đây là bước giới hạn mục tiêu chiến lược bằng cách chọn ra những điều thật sự quan trọng và cần thiết đối với khách hàng để tạo sự khác biệt. Doanh nghiệp cần xác định rõ ràng:
- Order Winner: 1-2 yếu tố phải đẩy mạnh bằng mọi giá để tạo lợi thế khác biệt trên thị trường (ví dụ: tốc độ giao hàng vượt trội).
- Order Qualifier: 2-3 yếu tố chỉ cần phát triển ngang bằng với đối thủ để đủ điều kiện tham gia thị trường (ví dụ: chất lượng sản phẩm tiêu chuẩn). Sự tham lam chiến lược, tức là cố gắng biến mọi yếu tố thành Order Winner, sẽ dẫn đến sự phân tán nguồn lực và làm giảm khả năng đạt được sự ưu việt trong bất kỳ khía cạnh nào.
Bước 4: Xác định chiến lược Marketing
Chiến lược Marketing phải được xác định trước khi xây dựng SCM, bởi hoạt động Marketing cung cấp bức tranh toàn cảnh về mong muốn của người tiêu dùng và phân khúc khách hàng. Thông tin này giúp nhà quản lý SCM xác định các kênh phân phối cần tập trung đẩy mạnh và xây dựng chiến lược cung ứng phù hợp cho từng nhóm sản phẩm.
Bước 5: Xây dựng chiến lược quản trị chuỗi cung ứng
Dựa trên tất cả thông tin đã thu thập, nhà quản lý tiến hành xây dựng kế hoạch chuỗi cung ứng cuối cùng, quyết định liệu SCM sẽ hướng đến hiệu quả hay khả năng đáp ứng. Từ chiến lược đã chọn, các nhà quản lý sẽ triển khai các hoạt động cụ thể, ví dụ như lập kế hoạch S&OP định kỳ, kiểm soát tồn kho, và đảm bảo chỉ số On-time in Full (OTIF).
Thách thức trong việc triển khai chiến lược chuỗi cung ứng
Việc triển khai chiến lược SCM là một quá trình phức tạp, đối diện với nhiều rào cản về vận hành, tài chính, và khả năng quản trị rủi ro.
Rào cản vận hành và thị trường
Thách thức lớn nhất là sự phức tạp và đa dạng của chuỗi cung ứng, bao gồm nhiều bên liên quan. Sự thay đổi liên tục về nhu cầu của khách hàng đòi hỏi các doanh nghiệp phải tối ưu hóa quy trình quản lý chuỗi cung cấp một cách liên tục.
Hơn nữa, sự không ổn định của thị trường và nền kinh tế toàn cầu yêu cầu chất lượng hàng hóa tốt hơn và thời gian vận chuyển nhanh hơn. Để tuân thủ những yêu cầu về chất lượng và tốc độ này, các công ty thường phải chấp nhận phát sinh chi phí lớn, tạo ra mâu thuẫn giữa hiệu quả chi phí và khả năng đáp ứng.
Rào cản về công nghệ và tài chính
Vẫn còn nhiều hạn chế trong việc đổi mới công nghệ và chuyển đổi số ở các doanh nghiệp. Nếu không cập nhật mô hình SCM và ứng dụng tự động hóa, doanh nghiệp sẽ chứng kiến hiệu suất giảm, chi phí tăng, và mất khả năng cạnh tranh với các đối thủ đã số hóa.
Vấn đề về tài chính cũng là rào cản phổ biến. Nhiều doanh nghiệp khi lập ngân sách triển khai hệ thống SCM thường không tính đến các chi phí tài chính dài hạn và gián tiếp. Điều này dẫn đến việc thất bại trong kiểm soát dòng tiền và chi phí, làm gián đoạn quá trình triển khai SCM thành công.
FOX-WMS – Giải pháp nâng cao hiệu quả chiến lược chuỗi cung ứng
Doanh nghiệp phát triển không thể nào thiếu công nghệ song hành, các hệ thống quản lý kho thông minh (WMS) là công cụ thực thi không thể thiếu, giúp doanh nghiệp hiện thực hóa những chiến lược quản trị chuỗi cung ứng. FOX-WMS là một giải pháp quản trị kho thông minh được FOXAi phát triển, dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại được tích hợp AI tiên tiến, đã được vinh danh tại Giải thưởng Sao Khuê 2025 trong lĩnh vực Hậu cần và Chuỗi cung ứng.
FOX-WMS ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu thời gian thực, giúp doanh nghiệp:
- Tối ưu quy trình nhập – xuất – tồn kho;
- Giảm thiểu sai sót và chi phí vận hành;
- Tăng tốc độ xử lý đơn hàng và khả năng đáp ứng nhu cầu thị trường;
- Tích hợp linh hoạt với các hệ thống ERP, CRM, SCM hiện có.
Với FOX-WMS, doanh nghiệp có thể xây dựng một chuỗi cung ứng thông minh, minh bạch và linh hoạt, sẵn sàng thích ứng với mọi biến động của thị trường. Đây là bước tiến quan trọng hướng tới chuyển đổi số toàn diện và phát triển bền vững cho toàn doanh nghiệp.
Quý doanh nghiệp đang có nhu cầu tìm hiểu về giải pháp quản trị kho thông minh, xin vui lòng liên hệ đến FOXAi để được chuyên viên tư vấn và demo 1:1 cùng chuyên gia!
◾ Xem thêm: Đài Truyền hình Hà Nội khẳng định vai trò của FOXAi trong bản tin “Chuyển đổi số doanh nghiệp”
◾ Xem thêm: Bí quyết giải pháp kho thông minh cho doanh nghiệp sản xuất
