Quy trình triển khai hệ thống Khởi tạo Khoản vay (LOS) giúp ngân hàng tự động hóa và tối ưu hóa quy trình cấp tín dụng, từ thu thập hồ sơ đến giải ngân và theo dõi khoản vay. Bài viết này sẽ giới thiệu chi tiết các bước triển khai LOS cho vay bán lẻ (RLOS) và cho vay doanh nghiệp (CLOS) giúp rút ngắn thời gian và nâng cao hiệu quả xử lý khoản vay. Cùng khám phá cách các ngân hàng áp dụng công nghệ để cải thiện quy trình cấp tín dụng!
Các bước triển khai LOS của khởi tạo khoản vay bán lẻ (RLOS)
Các bước triển khai LOS của quy trình RLOS hướng đến việc tự động hóa và đơn giản hóa tối đa trải nghiệm của khách hàng, cho phép xử lý số lượng lớn đơn vay một cách nhanh chóng.
Tiếp nhận và tạo hồ sơ vay
Khách hàng nộp đơn trực tuyến (qua website, ứng dụng di động) hoặc tại quầy giao dịch. Hệ thống RLOS sẽ số hóa và nhập tất cả dữ liệu chỉ một lần duy nhất. Ví dụ, khi một khách hàng của Agribank muốn vay mua nhà, họ có thể điền biểu mẫu trên ứng dụng Agribank E-Mobile, và RLOS sẽ tự động kiểm tra tính hợp lệ của các trường thông tin. Bước này đặt nền móng cho toàn bộ quy trình, đảm bảo hồ sơ được thiết lập chính xác ngay từ đầu.
Thẩm định tự động và chấm điểm tín dụng
Sau khi tiếp nhận hồ sơ, RLOS kích hoạt các quy trình thẩm định tự động để sàng lọc và đánh giá sơ bộ. Hệ thống kết nối với các dịch vụ bên ngoài như cơ sở dữ liệu CIC (Trung tâm thông tin tín dụng) để tra cứu lịch sử tín dụng, đồng thời áp dụng mô hình chấm điểm nội bộ của ngân hàng. Với các khoản vay nhỏ, nhiều ngân hàng có thể thiết lập ngưỡng phê duyệt tự động: nếu hồ sơ đạt đủ tiêu chí (điểm tín dụng tốt, thu nhập ổn định…), hệ thống có thể tự động phê duyệt sơ bộ mà không cần chờ nhân viên xem xét. Một ví dụ điển hình là Ngân hàng Bưu điện Liên Việt (LPBank) đã triển khai quy trình cho vay cầm cố sổ tiết kiệm hoàn toàn online – khách hàng đủ điều kiện sẽ được phê duyệt và giải ngân mà không phải đến quầy.
Thẩm định và phê duyệt thủ công (nếu cần)
Đối với các khoản vay lớn hơn hoặc hồ sơ phức tạp, RLOS sẽ chuyển sang quy trình thẩm định bởi cán bộ tín dụng. Tuy nhiên, hệ thống vẫn hỗ trợ tối đa bằng cách cung cấp gợi ý quyết định dựa trên dữ liệu. Cán bộ tín dụng sẽ xem xét hồ sơ chi tiết được tổng hợp từ nhiều nguồn: thông tin khách hàng, kết quả kiểm tra CIC, lịch sử giao dịch. Một số ngân hàng, như Bản Việt, đã áp dụng giải pháp chấm điểm tín dụng sử dụng AI và dữ liệu lớn để nâng cao chất lượng thẩm định. Quy trình LOS đảm bảo tính minh bạch bằng cách luân chuyển hồ sơ đến đúng người, đúng bộ phận và ghi lại toàn bộ quá trình xử lý.
Hoàn thiện hồ sơ và phê duyệt cuối
Sau khi được chấp thuận, RLOS sẽ tạo một danh mục kiểm tra những hạng mục cần hoàn tất trước khi giải ngân, như ký hợp đồng, công chứng tài sản đảm bảo. Ngày nay, nhiều ngân hàng đã ứng dụng eKYC và chữ ký số để khách hàng ký hợp đồng online, giúp tinh giản đáng kể các bước này. Khi tất cả điều kiện được đáp ứng, hồ sơ sẽ được phê duyệt cuối cùng trên hệ thống bởi cấp có thẩm quyền cao nhất.
Giải ngân và lưu trữ
Đây là bước cuối cùng, khi khoản vay đã được phê duyệt đầy đủ. Bộ phận kế toán tiến hành giải ngân cho khách hàng. RLOS kết nối với hệ thống core banking để tạo khoản vay và cập nhật dư nợ. Đồng thời, toàn bộ hồ sơ tín dụng được lưu trữ điện tử, đáp ứng mục tiêu của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đến năm 2030, ít nhất 90% hồ sơ công việc tại các tổ chức tín dụng phải được xử lý và lưu trên môi trường mạng. Sau giải ngân, thông tin khoản vay cũng được chuyển sang hệ thống quản lý khoản vay để theo dõi quá trình trả nợ.
Nhờ có RLOS, thời gian xử lý hồ sơ được rút ngắn từ nhiều ngày xuống còn vài giờ. Một báo cáo của McKinsey cho thấy việc số hóa quy trình khởi tạo khoản vay có thể cắt giảm đến 40% thời gian chờ phê duyệt, giúp khách hàng tiếp cận vốn nhanh hơn.
Các bước triển khai LOS của khởi tạo khoản vay doanh nghiệp (CLOS)
Đối với phân khúc doanh nghiệp, các bước triển khai LOS của quy trình CLOS phức tạp hơn đáng kể, tập trung vào việc phối hợp nhiều bộ phận và quản lý rủi ro chặt chẽ.
Khởi tạo yêu cầu và thu thập thông tin ban đầu
Giai đoạn này bắt đầu khi cán bộ quan hệ khách hàng (RM) thu thập thông tin sơ bộ về nhu cầu vay của doanh nghiệp. Trên hệ thống CLOS, RM có thể tạo một đề xuất tín dụng ban đầu để bắt đầu quy trình. Hồ sơ CLOS đòi hỏi chi tiết hơn so với RLOS, bao gồm cả dữ liệu tài chính (báo cáo tài chính 2-3 năm, dòng tiền…) và hồ sơ pháp lý liên quan đến dự án.
Kiểm tra KYC và đánh giá sơ bộ
CLOS tiến hành các bước kiểm tra KYC (Know Your Customer) cho doanh nghiệp, bao gồm xác thực tư cách pháp nhân, ngành nghề kinh doanh, lịch sử tín dụng doanh nghiệp và cả ban lãnh đạo chủ chốt. Hệ thống tích hợp cả KYC nội bộ (danh sách khách hàng hiện hữu) và KYC bên ngoài (tra cứu trên cổng thông tin đăng ký doanh nghiệp, danh sách cảnh báo rửa tiền, dữ liệu CIC). Đồng thời, CLOS hỗ trợ tính toán hạn mức tín dụng sơ bộ và kiểm tra các tỷ lệ tài chính quan trọng của doanh nghiệp so với chuẩn ngành.
Thẩm định chi tiết và phân tích tín dụng
Đây là trung tâm của quy trình CLOS. Bộ phận thẩm định tín dụng sẽ tiếp nhận hồ sơ từ RM và tiến hành phân tích độc lập. Hệ thống CLOS cung cấp công cụ hỗ trợ phân tích các chỉ số tài chính, mô hình dự báo dòng tiền và định giá tài sản đảm bảo. Một số ngân hàng lớn sử dụng công cụ của các hãng uy tín như Moody’s Analytics để hỗ trợ phân tích rủi ro một cách có hệ thống. Kết quả của bước này là một báo cáo tín dụng chi tiết làm cơ sở cho bước phê duyệt.
Phê duyệt tín dụng nhiều cấp
Với khoản vay doanh nghiệp, các ngân hàng áp dụng mô hình phê duyệt theo cấp độ thẩm quyền. CLOS cho phép thiết lập luồng phê duyệt linh hoạt. Khi báo cáo tín dụng đã sẵn sàng, hệ thống sẽ lần lượt gửi hồ sơ đến các cấp có thẩm quyền tương ứng, từ trưởng phòng đến Hội đồng tín dụng. CLOS ghi lại chữ ký số hoặc xác nhận điện tử của mỗi cấp phê duyệt để đảm bảo tính kiểm soát.
Hoàn thiện hợp đồng và điều kiện tiên quyết
Sau quyết định phê duyệt, CLOS hỗ trợ tạo hợp đồng mẫu dựa trên các thông tin đã có trong hồ sơ, giúp giảm thiểu sai sót. Ngân hàng yêu cầu khách hàng hoàn thành các điều kiện tiên quyết trước giải ngân như: đóng góp vốn tự có, mua bảo hiểm tài sản hay đăng ký giao dịch bảo đảm. Cán bộ tín dụng theo dõi việc thực hiện các điều kiện này và cập nhật trạng thái trên CLOS.
Giải ngân và bàn giao hồ sơ
Cuối cùng, khoản vay được giải ngân, có thể thực hiện một lần hoặc nhiều lần tùy theo thỏa thuận. Toàn bộ tài liệu, thông tin liên quan đến khoản vay này được lưu trữ tập trung trong cơ sở dữ liệu của CLOS, tạo thành kho thông tin phục vụ cho việc tra cứu và kiểm toán. Sau giải ngân, hồ sơ khoản vay chính thức được tạo trên hệ thống core banking và chuyển sang giai đoạn quản lý sau giải ngân.
Nhờ quy trình LOS, thời gian xét duyệt các khoản vay doanh nghiệp đã rút ngắn đáng kể từ nhiều tháng xuống còn vài tuần. Các nền tảng số hóa như giải pháp của nCino hay Newgen quảng bá khả năng rút ngắn quy trình cho vay doanh nghiệp xuống dưới 10 ngày làm việc. Thực tế, khi BIDV triển khai CLOS đã cho thấy sự cải thiện rõ rệt: hồ sơ luân chuyển nhanh hơn, giảm tình trạng ách tắc và thiếu giấy tờ.
So sánh chi tiết Quy trình RLOS và CLOS
Mặc dù cùng chung mục đích là tự động hóa quy trình cấp tín dụng, RLOS và CLOS có những điểm khác biệt cơ bản xuất phát từ đặc thù phân khúc khách hàng và loại hình khoản vay.
Đối tượng khách hàng và quy mô khoản vay
RLOS phục vụ khách hàng cá nhân với các khoản vay tiêu dùng, vay mua nhà, ô tô… có giá trị thường nhỏ đến trung bình. Ngược lại, CLOS phục vụ khách hàng doanh nghiệp hoặc các tổ chức, với các khoản tín dụng thương mại, tài trợ dự án, có giá trị lớn và cấu trúc phức tạp. Sự khác biệt này dẫn đến yêu cầu thông tin và hồ sơ của CLOS nhiều hơn, chi tiết hơn so với RLOS. Chẳng hạn, hồ sơ vay tiêu dùng theo quy trình RLOS có thể chỉ cần chứng minh nhân thân và thu nhập cá nhân, trong khi hồ sơ theo quy trình CLOS đòi hỏi báo cáo tài chính doanh nghiệp, phương án kinh doanh, và các loại tài sản thế chấp đa dạng.
Số lượng hồ sơ và mức độ tự động hóa
Tín dụng bán lẻ có số lượng đơn vay rất lớn, do đó RLOS được thiết kế để xử lý theo dây chuyền tự động với khối lượng giao dịch cao. Nhiều quyết định phê duyệt trong RLOS được tự động hóa dựa trên các tiêu chí cho trước (rule-based) và mô hình chấm điểm tín dụng.
Ngược lại, tín dụng doanh nghiệp có số lượng hồ sơ ít hơn nhiều, nhưng mỗi hồ sơ lại đòi hỏi xem xét kỹ lưỡng. CLOS hiếm khi phê duyệt tự động hoàn toàn, mà thường luôn cần sự can thiệp của chuyên gia (cán bộ thẩm định, lãnh đạo phê duyệt). Tuy nhiên, CLOS vẫn tự động hóa được nhiều bước tác nghiệp (nhập liệu, tính toán, luân chuyển hồ sơ) để tăng hiệu suất và giảm thiểu lỗi.
Số bước trong quy trình
Các bước triển khai LOS của uy trình RLOS thường được tinh giản với ít bước tách biệt hơn. Nhiều khâu có thể được gộp hoặc xử lý song song bởi hệ thống (ví dụ: kiểm tra CIC, chấm điểm tín dụng và phê duyệt sơ bộ có thể diễn ra gần như đồng thời).
Trong khi đó, các bước triển khai LOS của quy trình CLOS phân mảnh thành nhiều giai đoạn rõ rệt, đòi hỏi tương tác đa bộ phận, từ quan hệ khách hàng, thẩm định rủi ro, định giá tài sản, pháp chế đến lãnh đạo phê duyệt. Do đó, thời gian xử lý một hồ sơ CLOS thường dài hơn đáng kể so với RLOS. Một khoản vay bán lẻ có thể được phê duyệt trong ngày, trong khi khoản vay doanh nghiệp có khi cần vài tuần. Tuy nhiên, nhờ ứng dụng LOS, cả hai quy trình đều đã được rút ngắn đáng kể so với phương pháp thủ công trước đây.
Quy tắc phê duyệt và thẩm quyền
Trong RLOS, do giá trị khoản vay nhỏ và rủi ro phân tán, ngân hàng thường thiết lập quy tắc phê duyệt tự động hoặc giao quyền phê duyệt xuống cấp chi nhánh với những khoản trong hạn mức. Chẳng hạn, một khoản vay tiêu dùng dưới 50 triệu VNĐ có thể được hệ thống tự động phê duyệt nếu thỏa mãn điểm tín dụng.
Ngược lại, CLOS áp dụng phê duyệt tập thể hoặc cấp cao hơn. Các khoản vay doanh nghiệp thường cần phải qua hội đồng tín dụng hoặc Ban lãnh đạo ngân hàng phê duyệt tùy theo mức độ rủi ro. Điều này nhằm kiểm soát rủi ro tập trung do một khoản vay doanh nghiệp rủi ro có thể ảnh hưởng lớn đến ngân hàng.
Công cụ hỗ trợ ra quyết định
RLOS dựa nhiều vào các mô hình thống kê và AI để đưa ra quyết định nhanh chóng. Các yếu tố định lượng như điểm tín dụng, thu nhập, lịch sử trả nợ được coi trọng.
CLOS kết hợp cả công cụ định lượng và đánh giá định tính của chuyên gia. Hệ thống cung cấp số liệu, nhưng quyết định cuối cùng thường dựa trên sự phân tích của con người về phương án kinh doanh, uy tín chủ doanh nghiệp và triển vọng ngành. Do đó, CLOS có tính linh hoạt cao hơn, cho phép người phê duyệt “ghi đè” (override) kết quả chấm điểm nếu có lý do chính đáng và hệ thống sẽ ghi nhận việc này kèm giải trình.
Trải nghiệm khách hàng
Đối với khách hàng cá nhân, RLOS hướng tới trải nghiệm số mượt mà: nộp hồ sơ dễ dàng, phản hồi nhanh, ít giấy tờ và minh bạch trạng thái. Khách hàng doanh nghiệp thì coi trọng sự tương tác tư vấn trực tiếp và giải pháp tài chính phù hợp. CLOS vẫn cung cấp cổng thông tin để doanh nghiệp theo dõi tiến độ, nhưng thường mối quan hệ giữa cán bộ quản lý khách hàng (RM) và doanh nghiệp đóng vai trò lớn.
Giải pháp công nghệ và ví dụ triển khai
Nhiều giải pháp phần mềm LOS tiên tiến đã ra đời để hỗ trợ các ngân hàng trong việc thực hiện các quy trình RLOS và CLOS. Trên thị trường có cả những sản phẩm quốc tế và giải pháp từ các công ty công nghệ trong nước, tùy theo quy mô và nhu cầu của ngân hàng.
Các giải pháp quốc tế hàng đầu
- Nucleus FinnOne Neo (Ấn Độ): Đây là giải pháp LOS hàng đầu được nhiều ngân hàng châu Á sử dụng. Tại Việt Nam, Techcombank đã triển khai FinnOne Neo nhằm tự động hóa quy trình tín dụng, giúp tăng tốc độ xử lý và hiệu suất hoạt động.
- Axe Finance (Tunisia): Axe cung cấp nền tảng Credit Process Optimization cho cả tín dụng bán buôn và bán lẻ. Vietcombank và VIB đã ứng dụng hệ thống của Axe Finance để quản lý rủi ro và danh mục tín dụng, đặc biệt trong mảng tín dụng doanh nghiệp.
- FIS Loan Origination (Mỹ): VietinBank và HDBank đã hợp tác với FIS để triển khai hệ thống LOS trên nền tảng đám mây. Việc sử dụng giải pháp này cho phép các ngân hàng mở rộng quy mô dễ dàng, đồng thời đảm bảo an toàn dữ liệu theo tiêu chuẩn quốc tế.
- Newgen Loan Origination (Ấn Độ): Saigonbank đã ứng dụng nền tảng DigiLending của Newgen để tự động hóa quy trình quản lý tín dụng. Newgen RLOS nổi bật với khả năng thiết lập các luồng công việc tùy chỉnh mà không cần lập trình (low-code), phù hợp với nhu cầu thay đổi quy trình linh hoạt.
Các giải pháp và đối tác khác
Một số ngân hàng chọn các đối tác công nghệ khác cho những phần việc chuyên biệt. Ví dụ, VPBank và BIDV sử dụng phần mềm của Aurion/Integrosys cho một số khâu tự động hóa tín dụng. Moody’s Analytics thì được Vietcombank và HDBank tích hợp để hỗ trợ phân tích tín dụng chuyên sâu. Hay như công ty CRIF cung cấp công nghệ phân tích dữ liệu lớn giúp ABBANK nâng cao năng lực phê duyệt khoản vay. Ngay cả công ty công nghệ nội địa như HPT cũng tham gia triển khai giải pháp quản lý quy trình nghiệp vụ (BPM) cho BIDV và Agribank, giúp kết nối liền mạch hệ thống LOS với các hệ thống khác.
Những ví dụ trên minh họa rằng việc xây dựng quy trình LOS hiệu quả không thể tách rời khỏi việc lựa chọn và triển khai giải pháp phần mềm phù hợp. Yêu cầu tiên quyết là hệ thống phải phù hợp với quy mô hoạt động, tích hợp được với core-banking và các hệ thống hiện hữu, đồng thời đáp ứng các yêu cầu đặc thù của thị trường Việt Nam.
Giải pháp Khởi tạo Khoản vay (Loan Origination System – LOS) của FOXAi là một hệ sinh thái công nghệ toàn diện, được thiết kế để tối ưu hóa quy trình cho vay từ khâu tiếp nhận hồ sơ đến giải ngân, đặc biệt phù hợp với các tổ chức tài chính, ngân hàng và doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Hãy để FOXAi giúp bạn hiện đại hóa quy trình cho vay, tối ưu hóa hoạt động và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để nhận tư vấn miễn phí và khám phá giải pháp phù hợp nhất cho doanh nghiệp của bạn.
